Tìm hiểu về quy tắc "Trời nắng 16": không cần đo sáng vẫn chụp ảnh đẹp

Bạn đã từng bao giờ nghe nhắc đến quy tắc Sunny 16 (hay còn gọi là "Trời nắng 16") bao giờ chưa? Hoặc bạn đã bao giờ thắc mắc liệu ngày xưa các tiền bối sử dụng máy phim sẽ đo sáng như thế nào trước khi chụp không (đối với những đời máy không có hệ thống đo sáng)?

Đã từ rất lâu, trước khi kỷ nguyên ảnh kỹ thuật số ra đời, các nhiếp ảnh gia đã mày mò và phát minh ra những quy tắc để giúp họ điều khiển các thông số máy chuẩn xác hơn, phù hợp với một số điều kiện ánh sáng khác nhau. Cách làm này được đưa ra cũng nhằm trở thành giải pháp dự phòng cho các nhiếp ảnh gia sử dụng thiết bị đo sáng chuyên dụng nhưng lại để quên ở nhà hoặc tình cờ làm thất lạc / hỏng hóc.

Bài viết này sẽ giới thiệu cho bạn Quy tắc Sunny 16 và cách áp dụng quy tắc này để chụp ảnh mà không cần đo sáng

Với những chiếc máy ảnh phim không có hệ thống đo sáng như thế này, chúng ta phải làm sao để chụp cho đúng sáng?

Sunny 16 là gì?

Thực ra quy tắc này cũng khá đơn giản:

Nếu chúng ta đang đứng ngoài trời nắng gắt, không mây và bóng nắng đậm nét, đặt khẩu độ ở mức f/16 và thiết lập tốc độ màn trập bằng với độ nhạy sáng ISO. Đây là mốc dùng để làm gốc để chúng ta tiếp tục điều chỉnh thông số.

Ví dụ: Nếu ISO đang để là 100 thì tốc độ màn trập sẽ tương đương 1/100 giây hoặc 1/125 giây. Nếu ISO 200 thì để tốc màn trập tương đương 1/200 giây hoặc 1/250 giây.

Cách chụp ảnh khi máy không có đo sáng

Từ mốc Sunny 16 được trình bày ở trên, ta có thể thay đổi tốc độ màn trập cũng như khẩu độ sao cho phù hợp hơn với điều kiện ánh sáng hoặc theo chủ đích của chính mình.

• Nếu trời nắng gắt, bóng nắng đậm nét, ta để khẩu ở mức f/16
• Nếu trời nắng không quá gắt và bóng nắng nhạt đi, ta có thể mở khẩu lên f/11
• Nếu trời ít mây và bóng nắng mờ, ta có thể mở khẩu lên f/8
• Nếu trời mây và không thấy được bóng của chủ thể trên mặt đất thì có thể mở thêm khẩu khoảng f/5.6 để ảnh được đủ sáng.

Linh hoạt điều chỉnh thông số theo đúng ý mình

"Đặt trường hợp trị số ISO đang ở 100, tốc độ màn trập 1/125 giây và trời có mây nên phải để khẩu độ f/5.6, nhưng tôi muốn mở khẩu để xóa phông được nhiều hơn thì làm thế nào?"

Rất đơn giản, người chụp chỉ cần đẩy tốc độ màn trập lên số stop tương ứng với số stop mở khẩu, ví dụ nếu từ f/5.6 mở khẩu lên f/2.8 (tức 2 stop), ta cần điều chỉnh lại tốc độ màn trập nhanh hơn 2 stop (tức từ 1/125 lên 1/500 giây) để ảnh không bị cháy sáng.

Mình minh họa: Chụp trời nhiều mây. Loại phim sử dụng: Fujifilm Fujicolor 100 (ISO 100) - Thông số theo Sunny 16: Tốc độ màn trập 1/125 giây, khẩu độ f/5.6 - Điều chỉnh mở thêm khẩu để xóa phông nhiều hơn: Tốc độ màn trập 1/500 giây, khẩu độ f/2.8

"Vậy nếu chụp cảnh trời nắng có tuyết phủ hoặc chụp bãi cát đang nắng thì sao?"

Ở trường hợp này, lượng ánh sáng đi vào sẽ nhiều hơn so với trời nắng thông thường, chính vì vậy người dùng cần phải khép khẩu độ thêm 1 stop nữa, tức f/22 hoặc tăng tốc độ màn trập thêm 1 stop nếu không muốn ảnh cháy sáng.

Mẹo: Sử dụng thẻ tóm tắt Sunny để tham khảo và ghi nhớ

Thông thường ở trên hộp film, nhà sản xuất sẽ in sẵn 1 mẫu hướng dẫn đo sáng (Exposure guide), bạn có thể cắt mẫu này ra để làm thông số tham khảo và ghi nhớ

Bạn có thể cắt mẫu hướng dẫn Sunny 16 trên một số hộp film và giữ lại để tham khảo và ghi nhớ

Bạn cũng có thể nhìn vào bảng quy tắc dưới đây với các trị số được định sẵn, từ đó có thể linh hoạt thay đổi để phù hợp hơn với mục đích chụp ảnh của riêng mình:

Bảng hướng dẫn Quy tắc Sunny 16 bạn có thể in ra và lưu trữ trong ví để tham khảo

Hy vọng với Quy tắc Sunny 16 trên đây sẽ phần nào giúp các bạn thêm phần tự tin trong phần đo sáng, đặc biệt là với những ai đang tập chụp ảnh bằng máy phim mà bị hỏng đo sáng thì đây sẽ là một trợ thủ cực kỳ đắc lực cho các bạn.

Nếu có câu hỏi hay thắc mắc gì về Sunny 16, các bạn hãy cùng nhau thảo luận ở phần bình luận bên dưới nhé.

Bạn cũng có thể tham khảo một số hình ảnh team Analog House vận dụng nguyên tắc Sunny để chụp nè.

Ảnh chụp giữa trưa, trời nắng gắt. Film sử dụng: Agfa Vista 400 (ISO 400). Tốc độ 1/500 giây, khẩu độ f/16

Ảnh chụp lúc 9h sáng, trời nắng, bóng nhạt. Film sử dụng: Fujifilm X-tra 400 (ISO 400). Tốc độ 1/500 giây, khẩu độ f/11

Ảnh chụp lúc 5h chiều, trời nắng nhẹ, có mây, bóng mờ. Film sử dụng: Fujifilm X-tra 400 (ISO 400). Tốc độ 1/500 giây, khẩu độ f/8

Ảnh chụp ở Huế những ngày mưa bão, trời nhiều mây, âm u. Film sử dụng: Lomography Color 400 (ISO 400). Tốc độ 1/500 giây, khẩu độ f/5.6

Ảnh chụp ở hiên nhà, trời nhiều mây, không có nắng, không có bóng dưới chân. Film sử dụng: Kodak Ultramax 400 (ISO 400). Tốc độ 1/500 giây, khẩu độ f/4

Bài viết gốc: Genk

Ảnh: Analog House